Тањќиќоти асосии SAM (эътиборсанљї ва санљиши озмоишї)

Дастури методикаи бањогузории иштирокчиёни санљиш тадќиќро дар самтњои зерин анљом медињад:

1. Интихоби модели бањогузории иштирокчиёни санљиш
2. Итихоби меъёри асосї барои тањияи миќёси ягонаи пешнињоди натиљањои санљиш
3. Тањияи миќёси ягонаи пешнињоди натиљањои санљиш
4. Барќарор намудани бањои пешакии шарњи дараљањои алоњидаи комёбињо
5. Методикаи баробарсосозии натиљањои санљишњои минбаъда (ворид сохтани њамаи натиљањо ба миќёси ягона)
6. Пешнињод намудани натиљањои санљиш

– методикаи бањодии иштирокчиёни санљиш пешнињод карда шудааст.

– Оид ба њар як фан миќёс муайян карда шудааст (мувофиќи санљиши меъёрњои асосї), ки минбаъд барои ифодаи натиљањо истифода мешаванд.

– Методикаи барќароркунии бањогузории пешакї пешнињод карда шудааст, ки тибќи онњамаи иштирокчиёнро дар таносуб бо чор зиннаи муваффаќиятњо метавон ба чор гурўњ таќсим намуд. Эътиборнокии бањогузории пешакї асоснок карда шудааст. Он имкон медињад, ки натиљањои санљишњои баъдї ба миќёси ягона ворид карда шаванд. Эътиборнокии ин кор низ асоснок карда шудааст.

– Шаклњои пешнињод намудани натиљањои санљиш, ки ба таври аёнї нишон додани натиљањоро дар зинањои гуногун бо маќсади осон сохтани шарњи хулосаи озмоиш имконпазир мегардонанд, коркард карда шуданд.

Тањлили сифатњои психометрикии супоришњои тестї ва худи тестњо дар доираи назарияи классики IRT  бо истифодаи модели яктарафаи Раш , дар асосинишондињандањоитатбиќи тестњои SAM, дар минтаќањои гуногуни РФ

Тестњои SAM оид ба математика ва забони руссї метавонанд босифат ва воситаи боварибахши ченакњои салоњиятњои таълимии хонандагон дониста шаванд:

-тестсњоро њамчун ченаки ягона эътироф кардан мумкин аст.

– ќариб њамаи супоришот сифатњои хуби психометриро намоиш дода, бо модели ченакњо мувофиќат менамоянд.

– эътиборнокии тестњо баланд буда, вобаста ба зиннаи муваффаќият имкон медињад, ки иштирокчиён ба чањор гурўњ људо карда шаванд.

Асосноккунии эътиборнокии SAM

Эътибоноккунии тестњо тибќи низоми  њоландии COTAN гузаронида шуд. Тањќиќ ба шумули эътиборнокии мазмун ва эътиборнокии сохт дар чанд самт сурат гирифт. Этиборнокии таркиб бо њайати ду нуќтаи муњим- асоснокии хусусиятњои ченакии тестњо ва асоснокии мутобиќати ашё ва њадафи санљиш пешнињод карда шуд.

Барои асосноккунии эътиборнокии сохт доир ба равобити натоиљи санљиш бо модели ќобилияти озмоишшаванда  фарзияњо сохта ва санљида шуданд. Њамчунин тањќиќи асолати эътиборнокї ва эътиборнокии меъёрї (ба шумули њозир ва оянда) анљом дода шуд.

Методикаи эътиборноккунии тестњои SAM тањия карда шуд.

Эътиборнокии SAM асоснок карда шудааст.

Гузаронидани санљиш оид ба дониши забонї ва математики хонандагони синфи 4- и вилоятњои Новгород, Омск, Москва ва вилоёти Љумњурии Мордовия. Њаљми интихоб: 4406 хонанда оид ба математика ва 4385 оид ба забони руссї.

Тањлили иљрои супоришњо нисбат багурўњњои гуногуни озмоишшаванда (тањлили DIF)

Мувофиќи SAM асоси људо кардани иштирокчиён ба гурўњњо љинс макони сукунати онњо ба шумор меравад. Инчунин забони санљиш ва шакли санљиш (тавассути бланкањо ва компютер) муњим дониста мешавад.

Барои тањлилисупориши тестњои SAM љињати дарёфти DIF бо аломатњои љинсї тартиби зерини кор мавриди истифода ќарор дода шуд:

1. Муќаррар намудани миќёси ягона барои ду гурўњ;
2. Ошкор намудани супоришњое, кидар пайдо кардани DIF бо назардошти «t-тест бо супоришњои алоњида барои њар як гурўњ» ва методи Mantel-Haenszel (MH) шубњаноканд;
3. Ошкор карданисупоришњое,ки DIF-ро нишон медињанд.
4. Муайян намудани ањамияти DIF дар сатњи тест: Муќоисаи хатњои моили тавсифии тестњо барои ду гурўњ.

Супоришоти тестњои SAM оид ба математика ва забони руссї фаъолияти гуногунро оид љинсњои гуногун  намоиш намедињанд.

Тањќиќи љараёни азхудкунии мундариљаи мактаби ибтидої

Тањќиќот дар доираи назарияи рушди фарњангї анљом дода шудааст. Тањќиќгарон Л.С. Выготский ва њамфикронаш (П.Я. Гальперин, В.В. Давыдов, Д.Б. Эльконин ва дигарон) ба шумор мераванд. Доир ба пањлуњои љараёни азхудкунии мундариљаи тањсилот фарзияњо тањия карда шуданд, ки аз ду љанбаи асосї сарчашма мегиранд.

Якум мазмуни мантиќии он ба шумор меравад, ки пайдарпайии зарурии зинањо ва натиљањо, њамчунин ояндаи њадафњои педагониро баён месозанд.

Дувум љанбаест, ки ба таърифи муваќќатии фарогирии дониш тааллуќ дорад, ва ду сохти назариро муайян менамояд. Яке аз онњо мафњуми «минтаќаи инкишофи наздиктарин» (Л.С. Выготский) аст, ки мувофиќи он фарогирии воќеии мазмуни тањсилот аз чањорчўбаи муваќќатии љараёни тањсилот берун мебарояд. Дигараш- даврабандии инкишофи фарњангї (Д.Б. Эльконин) аст, ки чї тав мувофиќат намудани љараёни дониомўзї ба давраи болиѓшавї даст медињад.

Мавриди санљиш хонандагони синну соли гуногун (синфњои 4-10) аз минтаќањои гуногуни Россия ќарор гирифтанд.

Фарзияи аз доираи таълими шахсї берун баромадани фарогирии дониш тасдиќ карда шудааст. Мањз азхудкунии пурраи  мундариљаи таълими тањсилоти ибтидої тахминан дар охири мактаби асосї сурат мегирад.

Тањлили аввалии натиљањои санљиш

Дар асоси омори вилояти Новгородск, њамаи хонандагони синфњои чањори вилоят мавриди санљиш ќарор гирифтанд, тањлили  аввалии натиљањо гузаронида шуд.

Шумораи умумии иштирокчиён –бештар аз 4500 нафар-200 синф.

Вобастагии натиљањои санљиш аз љинси иштирокчиён, аз навъи муассисаи таълим, аз навъи мањали ањолинишин ва аз барномаи таълим тањлил карда шуд.

Натиљањои SAM  ба таври чашмрас аз навъи муассиса вобаста аст: хонандагони гимназияњо назар ба хонандагони макотиби тањсилоти миёнаи умумї  натиљањои бењтар ба даст оварданд.

Натиљањои SAM  ба таври чашмрас аз навъи љинс вобаста аст: духтарон назар ба писарон фаъолтар буданд.

Натиљањои SAM  оид ба забони руссї аз навъи мањали ањолинишин вобаста нест.

Робитаи байни натиљањои санљиш оид ба математика (холњои тестї ва зиннањои муваффаќият) ва навъи мањали ањолинишин вуљуд дорад: намояндагони шањрнишин назар ба намояндагони маллањо санљишро бењтар иљро менамоянд ва мањалланишинон бењтаранд аз дењотиён.

Озмоиши клиникї (хурд) дар ФР

Озмоиши 47 нафар хонандагони синфњо 4 оид ба математика ва 159 нафар оид ба забони руссї дар шањри Красноярск.

Дар асоси нишондињандањои омории супоришњои алоњида њамонњое интихоб гардиданд, ки ба меъёр ва талаботи душвор мутобиќат доштанд.

Аз њисоби супоришњои интихобгардида ду тестгуна оид ба донишњои математикї барои минбаъд гузаронидани озмоиши васеъ тартиб дода шуданд.

Супоришњое, ки ба меъёрњои сифат љавобгў набуданд, барои тасњењ ба тањиягарони супоришњои тестї фиристода шуданд.

Озмоиши васеи тестгунањои нави  SAM дар ФР

Гузаронидани озмоиш доир ба донишњои математикї ва забонї. Барои њар як фан ду варианти нав ворид карда шуд.

Дар озмоиш 1978 нафар хонандагони синфи 4-и вилояти Калужск ширкат карданд.

Озмоиши вариантњои нав оид ба донишњои забониву математикї нишон дод:

Вариантњои нави тестњо њамоњангии хуби дохилї доранд.

Супоришњо  хосияти психометрии ќаноатбахш доранд.

Нишондињандањои омории вариантњои љадид ба нишондињандањои вариантњои ќаблї мувофиќанд.

Озмоиши васеъ дар Ќазоќистон

Гузаронидани озмоиши 1289 нафар хонандагони сифи 4 дар Ќазоќистон, ки забони модариашон забони руссї ва ќазоќї њисоб меёбад.

Супоришњои тестии дастгоњи SAM, ки ба забони ќазоќї гузаронида ва мутобиќ карда шуданд, дуруст фаъолият мекунанд ва натиљањои хуб медињанд.

Гузаронидани озмоиши 120 нафар хонандаи синфи 4-и Тољикистон, ки бо забони тољикї тањсил мекунанд.

Дар асоси нишондињандањои омории супоришњои алоњида њамонњое интихоб гардиданд, ки ба меъёр сифат љавобгў њастанд.

Аз њисоби супоришњои интихобгардида ду тестгуна оид ба донишњои математикї барои.

Озмоиши клиникї дар Ќирѓизистон

Гузаронидани озмоиши 204 нафар хонандаи синфи 4-и Ќирѓизистон, ки бо забони ќирѓизї тањсил мекунанд.

Ду навъ тестгуна оид ба донишњои математикї барои гузаронидани озмоиши навбатии васеъ тартиб дода шуданд гузаронидани озмоиши навбатии васеъ тартиб дода шуданд.

Озмоиши васеъ дар Ќирѓизистон

Озмоиши 802 хонандаи Ќирѓизистон оид ба дониши математикї гузаронида шуд (ш. Бишкек, вилояти Чуй, навоњии Москва, Исик- Атин, вилояти баландкўњи Норинск, ш. Норин, навоњии Норинск ва Ат-башинск).

Супоришњои тестии дастгоњи SAM, ки ба забони ќирѓизї гузаронида ва мутобиќ карда шуданд, дуруст фаъолият мекунанд ва натиљањои хуб медињанд.

 Озмоиши васеъ дар Тољикистон

Озмоиши 812 хонандаиТољикистон оид ба дониши математикї гузаронида шуд.

Супоришњои тестии дастгоњи SAM, ки ба забони тољикї гузаронида ва мутобиќ карда шуданд, дуруст фаъолият мекунанд ва натиљањои хуб медињанд.

Пурсиши муаллимон

Гузаронидани пурсишномаи 220 нафар муаллимони синфњои 4, ки дар моњи майи соли 2012 пурсида шуда буданд.

Ошкор намудани маълумот доир ба фазои тањсилот вобаста ба натиљањои таълим дар мактаби ибтидої

Маълумоти фазои тањсилот дар зиннањои гуногуни мактабњо ва синфњо дида баромада шуданд. Бо ёрии саволномаи махсус 220 нафар муаллимони синфи 4 пурсида шуданд. Њамон муаллимоне, ки дар моњи майи соли 2012 пурсида шуда буданд. Иловатан тадќиќоти босифате гузаронида шуд, ки дар рафти он 10 нафар муаллимон муколама карданд.

Натиљањои тањсилоти ибтидої дар синфњои камнуфус ќариб бо синфњои сернуфус баробар аст. Њатто агар натиљањоро байни синфњои камуфуси макотиби дењот ќиёс намоем, донишњои онњо оид ба забони руссї ва математика бењтаранд назар ба донишњои синфњои пурра.

Муносибати муаллимон омили асосии пешрафи хонандагон ба шумор меравад. Сатњи мањоратњои муаллим ба натиљањои таълимии хонандагон таъсики калон мерасонад.

Озмоиши васеи шакли компютерии озмоиши SAM

Гузаронидани озмоиши компютерии донишњои математикиву забонии 850 нафар хонандагони ш. Новосибирск ва вилояти автономии Чукотск.

Гузаронидани озмоиш барои муќоисаи шакли компютерї ва коѓазии санљиши SAM

Озмоиши 400 нафар хонандагони синфи 4-и дар ду шакл: компютерї ва коѓазї доир ба дониши математикї гузаронида шуд.

Муќоисаи шакли компютерї ва коѓазии санљиши SAM

Маќсади тадќиќот: муќоисаи коромадии шаклњои коѓазї ва компютерии  SAM (оид ба санљиши донишњои математикї)

Вазифањои тадќиќот: муайян кардан зарур аст, ки ин ду шакли санљиш баробарарзишанд ё на ва оё натиљањо аз шакл вобастагї доранд?

– эътиборнокии шакли компютерии SAM-ро асоснок кардан.

Санљиши махсус гузаронида шуд, ки як гурўњ дар ду навъи озмоиш кўвваозмойї намуд.

Тадќиќот дар сатњи супоришот (муќоисаи тавсифоти супоришњо дар ду шакл), дар сатњи тестњо (муќоисаи методњои санљиш ва таќсимоти онњо дар ду шакл) гузаронида шуд. Њамчунин барои хонандагон саволномаи махсус тањия карда шуд.

Аксари супоришњо тавсифоти монанди ду шакли санљишро ба намоиш мегузоранд. Коромадии чор супориш фарќкунанда буд ва онњо сутуда шуданд.

Пас аз дурр кардани ин чањор супориш тавсифоти ду навъи тест ба њам хеле наздик шуданд.

Таќсимоти озмоишшавандањо мувофиќи холњои тестї ва зиннањо наздиканд.

Малакањои истифодаи компютер ба натиљањои шакли санљиши компютерї њамчун омил таъсири казої надоранд.